De in 1954 geboren Peter Hagoort is een gerenommeerd neurowetenschapper die internationaal bekendstaat om zijn baanbrekende werk op het gebied van de hersenmechanismen die taalverwerking ondersteunen.
Hoewel zijn cv een heel duidelijke rode draad laat zien, ontkent Hagoort dat hij zijn loopbaan heel planmatig heeft aangepakt. In een interview met een intern magazine van de Radboud Universiteit zegt hij: “De manier waarop een carriere verloopt, wordt voor een groot deel bepaald door toeval.”
Hagoort studeerde in 1982 af aan de opleiding experimentele psychologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu: Radboud Universiteit). In tegenstelling tot veel afgestudeerden verliet hij de campus niet, want in zijn laatste studiejaar had hij al een aanstelling aan het Max Planck Instituut in Nijmegen, een onderdeel van zijn Alma Mater.
Pas 4 jaar later, in 1986, verliet hij Nijmegen om aan Cambridge University een jaar les te geven en onderzoek te plegen. Het afscheid duurde niet lang, want in 1990 keerde hij terug naar Nijmegen voor zijn Phd-traject, waarna hij bij het FC Donderscentrum en het Max Planck Instituut verder mocht met zijn hersenonderzoek. In de 25 jaar die daarop volgden kreeg hij een vaste aanstelling als hoogleraar en werd hij benoemd tot directeur van het Max Planck Instituut.
Onder leiding van Hagoort groeide het Donders Institute uit tot een internationaal erkend onderzoekscentrum. Het Donderscentrum, zoals het informeel wel genoemd wordt, biedt onderzoekers van over de hele wereld mogelijkheden om kennis op te doen en deel te nemen aan toonaangevend onderzoek in de neurocognitieve wetenschap.
Hij heeft daarnaast een sleutelrol gespeeld in de oprichting van het Max Planck Institute for Psycholinguistics, ook in Nijmegen, wat de samenwerking tussen Nederlandse en internationale onderzoekers verder versterkte. Terugblikkend vertelt Hagoort dat er in de begintijd amper budget voor onderzoekers was: “We begonnen drie personen in dit gebouw,. Geld om topwetenschappers aan te trekken, hadden we niet, dus ging ik op zoek naar jonge mensen die net hun postdocfase achter de rug hadden. Ze moesten allemaal subsidieaanvragen schrijven om hun eigen onderzoek te kunnen bekostigen.”
Op “zijn” instituut zette Hagoort alles op alles om voor onverwachte ontmoetingen te verzorgen. Daartoe organiseerde hij niet alleen een wekelijkse project proposal meeting, waar medewerkers elkaars projecten van feedback voorzien, hij zorgde ook dat er in het hele gebouw slechts één koffiehoek was. Hagoort: “Ik wilde dat iedereen bij dezelfde koffieautomaat zijn koffie moest halen, ook al moest diegene daar twee trappen voor af en waren de wachttijden dan iets langer. De spannendste interacties vinden vaak spontaan en informeel plaats.”
Taalverwerking
Belangrijker dan zijn cv is de bijdrage die Peter Hagoort aan de wetenschap heeft geleverd. Hij specialiseerde zich al vroeg in de cognitieve neurowetenschappen, een multidisciplinair vakgebied dat kennis uit de psychologie, neurowetenschappen en linguïstiek samenbrengt om complexe processen zoals taalbegrip en taalproductie te doorgronden.
Een van Hagoorts meest invloedrijke bijdragen aan de neurowetenschap is zijn werk rond de theorie van het “neurobiologische model van taalverwerking”. Waar de wetenschappelijke consensus altijd was dat één specifiek hersengebied verantwoordelijk is voor taalverwerking stelde Hagoort dat het taalcentrum eerder als een netwerk van verschillende hersengebieden moet worden gezien.
Hij identificeerde vooral het belang van de linker frontale kwab en de temporale kwab bij taalverwerking, waarbij verschillende stadia van taalbegrip door de interactie tussen deze hersengebieden tot stand komen. Deze bevindingen werden ondersteund door functionele MRI- en EEG-studies, waarmee Hagoort bijdroeg aan de ontwikkeling van nieuwe methoden om hersenactiviteit bij taalverwerking te meten.
Gelauwerd wetenschapper
Gedurende zijn carrière heeft Hagoort vele onderscheidingen ontvangen, waaronder de Spinozapremie in 2005, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. Zijn werk blijft een inspiratie voor onderzoekers op het gebied van taal en cognitie, en hij wordt erkend als een pionier in zijn vakgebied.
